داستان کتاب «این خیابان سرعتگیر ندارد» از داخل پمپ بنزین شروع میشود. وقتی راوی داستان (شهره) نازل را داخل باک فرو میبرد شروع میکند به گفتنِ داستان. داستان در محدوده جغرافیایی کرمانشاه اتفاق میافتد. در ادامه با رمان مریم جهانی بیشتر آشنا میشویم.
داستان «این خیابان سرعتگیر ندارد»
شهره عاشق رانندگی است و از زندگی گذشتهاش میگوید. از کلاس درس انشا: «درآینده میخواهید چه کاره شوید؟» شهره میخواهد راننده تاکسی شود. شهره میخواهد برخلاف عرف و سنت، پشت فرمان بنشیند و در جامعه مردسالار راننده تاکسی شود. آن هم در محدوده جغرافیایی که مردهایش پایبند سنت و آداب و رسوم خودشان هستند. حتی مادر شهره هم مخالف شغل دخترش هست و او را نهی میکند. از نظر مادر، زن با سه چیز زن می شود: ازدواج، زایمان و شیردهی!
اما برخلاف مادر، این پدر هست که گاهی همراه شهره میشود؛ دو نگاه متفاوت. همچنین بابک (پسر داییاش) در تمام سالهایی که زن داشت همین نگاه پُر از عشق اما مردانه و سلطهطلبانه نسبت به شهره داشت. وقتی بابک از همسرش فاطمه جدا میشود چون از جوانی چشمش به دنبال شهره است، سعی میکند پا پیش بگذارد اما وقایع تلخ گذشته نمیگذارد شهره او را ببخشد. اشتباهی که بابک قبل از ازدواج انجام داده بود همان رنگ مردانه و سلطهطلبانه بابک را در ذهنِ شهره نمایان میکند که نمیتواند آن را نادیده بگیرد. حتی حامد (همسرش) دوست دارد شهره رفتاری زنانه داشته باشد و آنگونه که او دوست دارد لباس بپوشد و آرایش کند، و پشت فرمان ماشین هم ننشیند.
شخصیتهای کتاب
در کتاب «این خیابان سرعتگیر ندارد» شهره، زنی جسور است. زنی جوان که برخلاف زنان همسن و سالش شغلش را باور دارد. برای ماشینش، اسم انتخاب میکند و به او شخصیت میدهد. تمام زنهای این رمان، به غیر از شهره، منفعلاند. از طرفی هم تصویر تمامی مردها در این رمان سیاه است (به غیر از پدر شهره). مردهایی که در زندگیشان به زنان نگاه پایینتر دارند. از حامد، همسرش تا بابک، پسر داییاش و مسافران و مردم شهر. نکته جالب این داستان جایی است که مادر شهره هم همسوی مردانِ جامعه است. اما پدر برخلاف مردانِ جوان (حامد و بابک) شهره را تشویق میکند.
داستان درباره «تغییر» است. شهره به دنبال تغییر است. این تغییر را میخواهد با انتخاب شغلِ مورد علاقهاش و از اتاق کوچک تاکسی زردش شروع کند. از نکات بارز این رمان می توان به لحن و زبان راوی داستان و همچنین تعبیرها و فضاسازی و توصیفات مردانه مربوط به رانندهها اشاره کرد. نویسنده، جامعه مردسالارانهای را که در آن زندگی میکند به خوبی نشان میدهد.
کتاب «این خیابان سرعتگیر ندارد» نوشته مریم جهانی، سال ۹۶ جایزه ادبی جلال آل احمد را دریافت کرد و همچنین به مرحله ماقبل نهایی جایزه ادبی مهرگان راه یافت.
کتاب | این خیابان سرعتگیر ندارد |
نویسنده | مریم جهانی |
ناشر | مرکز |
مصطفی بیان